Hàng triệu fan bóng đá đang say mê dán mắt vào màn hình Tivi để theo dõi trận tranh tài nảy lửa trong vòng bán kết giải bóng đá quốc tế Euro Cup. Chỉ còn ít phút nữa trận đấu kết thúc nhưng vẫn chưa có bàn thắng nào được ghi khiến không khí trong sân đấu như căng ra, khán giả thì hồi hộp theo đường lăn của bóng. Bỗng trên màn ảnh nhỏ Tivi xuất hiện dòng chữ nổi bật chạy dưới chân màn hình: “Để tham gia dự đoán tỉ số trận đấu, quý khán giả hãy nhắn tin tới số... xxx, hoặc gọi điện tới số... xxx. Nhiều giải thưởng hấp dẫn đang chờ bạn!”.

Chắc chắn ngay sau đó nhiều khán giả đã móc điện thoại di động (ĐTDĐ) nhắn tin để tham gia và họ đã trở thành khách hàng của một trong nhiều chương trình marketing bán hàng vốn đang rất phổ biến hiện nay, một phương thức tiếp thị kinh doanh được gọi với thuật ngữ marketing kỹ thuật số (digital marketing)

Phương thức quảng cáo hiệu quả

Khi tin nhắn của bạn được gửi đến tổng đài thì số điện thoại của bạn đồng thời sẽ được lưu vào database khách hàng. Và bạn đã trở thành một khách hàng tiềm năng cho các chương trình quảng cáo khác trong tương lai.

Số lượng thuê bao ĐTDĐ lên đến hơn 48 triệu đạt được trong cả nước vào tháng sáu vừa qua đã cho thấy sức hấp dẫn thực sự của thị trường này ở Việt Nam. Không chỉ hấp dẫn về ngành kinh doanh ĐTDĐ và viễn thông mà còn hấp dẫn các dịch vụ ăn theo chiếc ĐTDĐ. Trong đó, quảng cáo tiếp thị trên ĐTDĐ bằng tin nhắn SMS được các doanh nghiệp đặc biệt quan tâm.

Theo khảo sát của hãng MSS Digital trong năm 2006, 58% chủ nhân các thuê bao di động ở Việt Nam là giới trẻ có độ tuổi dưới 30. Với họ, chiếc ĐTDĐ ngày càng trở thành vật bất ly thân, giao tiếp thông qua di động cũng nhiều hơn và đòi hỏi nhiều dịch vụ gia tăng hơn. Do vậy, cơ hội cho các hình thức marketing kỹ thuật số đến với họ qua ĐTDĐ sẽ thuận lợi hơn.
Theo số liệu ước tính, cả nước hiện có khoảng 100 doanh nghiệp đang đầu tư và kinh doanh dịch vụ marketing qua tin nhắn SMS. Ông Nguyễn Hoài Giang, Giám đốc kinh doanh Công ty Truyền thông AVA cho biết, AVA đã tham gia vào thị trường này được một vài năm với nhiều chương trình tại Hà Nội tổ chức chương trình tiếp thị khuyến mại trực tiếp ở siêu thị Nguyễn Kim và Pico; chương trình nhắn tin có thưởng theo chủ đề về sản phẩm của siêu thị Pico... Sau một thời gian, AVA đã có được một danh sách đáng kể các số ĐTDĐ của khách hàng được phân loại theo chủ đề quan tâm (thống kê qua việc khách hàng nhắn tin tham gia về chủ đề nào).

Từ danh sách này, AVA đã tiếp tục triển khai các chương trình nhắn tin quảng cáo khác cho Pico và tất nhiên trong SMS được gửi phải có phần tôn trọng quyền của khách hàng là: “nếu khách hàng không muốn nhận những tin nhắn kiểu này nữa xin vui lòng nhắn về tổng đài...”. Theo AVA, kết quả bước đầu cho thấy phương thức quảng cáo này rất hiệu quả và chi phí khá thấp. Với mỗi tin nhắn, doanh nghiệp chỉ phải trả khoảng 300-500VND nhưng cùng lúc hàng ngàn khách hàng tiềm năng nhận được thông tin về sản phẩm mà họ quan tâm.

AVA hiện đã hình thành được một danh sách khoảng một triệu số di động thuộc ba mạng chính là VinaPhone, MobiFone và Viettel.

Ông Giang cũng cho rằng trong hai phương thức quảng cáo bằng SMS: khách hàng được gửi tin nhắn SMS đến máy di động và khách hàng tự gửi SMS đến tổng đài (ví dụ bật nắp chai lấy mã số và gửi SMS đến tổng đài nhận thông tin giải thưởng và khuyến mại), thì phương thức quảng cáo thứ hai có hiệu quả hơn. Để thực hiện phương thức thứ hai, doanh nghiệp cần có một số điều kiện và tốn chi phí hơn như chi phí quảng cáo trên báo chí, truyền hình; hình thành trang web của chương trình; tổ chức sự kiện để khách hàng tham gia... Tuy nhiên, phương thức thứ hai sẽ tạo ra database khách hàng tiềm năng để thực hiện phương thức một hiệu quả.

Nhà tổ chức phải chuẩn bị rất kỹ để thực hiện quảng cáo SMS hiệu quả. Kịch bản phải đơn giản nhưng có sức truyền tải thông tin cao. Doanh nghiệp phải xây dựng phương thức tham gia đơn giản nhất cho khách hàng. Đặc biệt, phương thức quảng cáo này chỉ phù hợp với một số lĩnh vực dịch vụ giải trí, bán hàng tiêu dùng... và chủng loại hàng hóa cần quảng cáo nên được lựa chọn theo thời điểm thích hợp. Ví dụ như “giảm giá LCD mùa Euro”, “sản phẩm quạt sưởi mới cho mùa đông”.

Theo ông Hoài Giang, hiện nay có nhiều công ty nước ngoài rất quan tâm đến thị trường marketing kỹ thuật số tại Việt Nam.Nhiều chương trình của nước ngoài đang được nghiên cứu đưa vào thử nghiệm và chuyển giao ở đây như: đấu giá ngược, xây dựng mạng xã hội để kết nối người tiêu dùng...

Cần sớm có khung pháp lý

Marketing kỹ thuật số đang ngày càng trở nên phổ biến ở Việt Nam. Đặc biệt trong bối cảnh các phương thứcquảng cáo truyền thống lâu nay như quảng cáo ngoài trời, pano áp phích...đang giảm mạnh vì các quy định về trật tự mỹ quan đô thị, thì phương thức quảng cáo này ngày càng trở nên hấp dẫn hơn. Tuy nhiên, trên phương diện quản lý nhà nước còn nhiều vấn đề cần đặt ra và giải quyết.

Trước hết, khuôn khổ pháp lý cần thiết cho loại hình kinh doanh dịch vụ này chưa có. Trong đó, vị trí và quyền lợi của người tiêu dùng phải được coi trọng và đảm bảo để tránh tình trạng họ thường xuyên phải nhận các “SMS rác”. Nhìn trên góc độ thông tin, rõ ràng các phương thức truyền tải thông tin này đang trở nên phổ biến và thực chất nội dung của các thông tin đó cũng mang tính báo chí, nhất là các mạng xã hội. Thế nhưng, Luật Báo chí hiện chưa bao quát được các thực tế này.

Thứ hai, xét về góc độ đơn vị kinh doanh dịch vụ viễn thông, họ cũng cần xây dựng các quy định riêng để tránh làm phiền hà và ảnh hưởng đến quyền cá nhân của người tiêu dùng khi nhận những thứ mà họ không cần. Và thứ ba, ở phương diện các đơn vị kinh doanh dịch vụ marketing kỹ thuật số, họ là người đầu tiên phải tuân thủ các nguyên tắc trong kinh doanh liên quan đến quyền của người tiêu dùng. Họ không thể liên tục “bắn” SMS một cách vô tội vạ đến bất cứ thuê bao di động nào mà không cần biết người nhận có mong muốn hay không!

Đã có một đơn vị kinh doanh quảng cáo bằng SMS mới đây bị nhà cung cấp dịch vụ viễn thông cắt hợp đồng vì đơn vị này liên tục gửi SMS quảng cáo bất chấp người nhận phản đối. Đây là việc làm cần thiết trong thời điểm hiện nay.